Dünyada yıllık nüfus artışından daha fazla enerji talebi artışı yaşanmaktadır. Ülkemiz de gittikçe artan bir enerji talebiyle karşı karşıya olup, nüfus artışıyla birlikte enerji kullanımı; sanayi, ulaşım ve binalarda hızla artmaktadır. Sınırlı sayıda ülkenin sahip olduğu fosil yakıtların hızla tükenmesi, enerjinin verimli kullanımını daha da önemli hale getirmektedir.
Son yıllarda Türkiye enerji gereksiniminin yerli kaynaklardan sadece % 25 ‘ i temin etmekte olup, kullandığımız enerjinin % 75‘i dışa bağımlıdır. Elektrik üretimindeki dışa bağımlılığımız ise % 50‘ler seviyesindedir. Ülkemizin enerji ithalatı toplam ithalatımızın %23`ünü oluşturarak ithalattaki en önemli kalemlerimizden biridir.
Dünyada en önemli enerji kaynağı olan petrol ve kömür gibi fosil yakıtların hızla tükenmesi, var olan kaynaklarının daha verimli kullanımı için enerji verimliliği çalışmalarını çok önemli kılmaktadır. Bununla birlikte, enerji verimliliğinin ürün ve hizmet üretiminde, istihdama, ekonomiye ve sosyal hayata katkısı da büyüktür.
Enerji Verimliliği ve Enerji Tasarrufu
Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve miktarının düşüşüne yol açmadan, birim veya ürün miktarı başına enerji tüketiminin azaltılmasıdır.
Enerji verimliliği, harcanan enerji miktarının, üretimdeki miktar ve kaliteyi düşürmeden, enerji atıklarının değerlendirilmesi ve var olan enerji kayıplarının önlenmesi ile ekonomik kalkınmayı ve sosyal refahı engellemeden en aza indirilmesidir.
Daha geniş bir ifade ile enerji verimliliği ve enerji tasarrufu; gaz, buhar, ısı, hava ve elektrikteki enerji kayıplarını önlemek, çeşitli atıkların geri kazanımı ve değerlendirilmesi veya ileri teknoloji ile üretimi düşürmeden enerji talebinin azaltması, daha verimli enerji kaynakları, gelişmiş endüstriyel süreçler, enerji geri kazanımları gibi etkinliği artırıcı önlemlerin bütünüdür.
Enerji verimliliğinde en önemli etken enerji tasarrufudur. Enerji tasarrufu bir zorunluluk durumuna gelmiştir. Günlük yaşantımızda elektrikli ev eşyalarımızı kullanırken, ısıtma, aydınlatma ve ulaşım ihtiyaçlarımızı karşılarken enerjiyi verimli kullanarak, ihtiyaçlarımızı kısıtlamadan aile bütçesine, çevremizin korunmasına ve ülke ekonomisine katkı sağlamak mümkündür.
Enerji verimliliği ve Enerji tasarrufu birbirinin aynısı değildir. Fakat birbirinden ayrıda düşünülemez.
Örneğin evinizdeki 3 lambalı avizenin 1 lambasını sökerseniz enerji tasarrufu edersiniz. Ancak sosyal konforunuzdan ödün vermiş olursunuz. Kitap okurken veya bir iş yaparken zorlanırsınız. Bunun yerine gücü düşük, lümeni yani ışık akısı yüksek lamba kullanarak enerjiyi verimli kullanmış olursunuz.
Enerji Verimliliği ve Tasarrufu
Günümüzde aydınlatmada 4 çeşit lamba kullanılmaktadır.
- Akkor flamanlı (normal) lamba.
- Floresan lamba.
- Kompakt floresan (tasarruf) lamba.
- LED lamba.
Akkor flamanlı (normal) lamba
- Verimi düşüktür. 10 Lm/W
- Ömrü kısadır. 1000 saat.
- Çalışırken yüksek ısı yayar. Harcadığı enerjinin % 90’ı ısı olarak kaybolur.
- Ucuzdur. Ortalama fiyatı 3 TL.
Floresan lamba
- Verimi yüksektir. 45 Lm/W
- Ömrü uzundur. 10000 saat.
- İlk kurulumu pahalıdır. Takım 75 TL. Lamba 10 TL.
- Yardımcı elemanlar gerekir.
Kompakt floresan (tasarruf) lamba
- Verimi yüksektir. 55 Lm/W
- Ömrü uzundur. 6000 – 15000 saat.
- Çok pahalı değildir. Ortalama 10 TL.
- Yardımcı elemanlar gerektirmez.
LED lamba
- Verimi yüksektir. 100 Lm/W
- Ömrü uzundur. 30000 – 50000 saat.
- Çok pahalı değildir. Ortalama 15 TL.
Örnek: 16 m² bir oda için 3200 lümen ışık akısına ihtiyaç vardır.
| Akkor flamanlı lambada | 320 W |
| Floresan lambada | 80 W |
| Kompakt floresan lambada | 60 W |
| LED lambada | 32 W |
Gerekli ışık akısını sağlar. Doğru lambayı seçerek enerjiyi verimli kullanırız, tasarruf da ederiz. Böylece hem kendi ekonomimize hem de yurt ekonomisine katkı sağlarız.
Bunun dışında tavanın, duvarların açık renk boyanması aydınlatma oranını arttırır. Çünkü açık renkler ışığı yansıtır.
Lambaların temiz olması, tozlanan lambaların silinmesi de aydınlatma oranının artmasını sağlar.
Bir fincan çay içmek için kaynatılan iki fincan su, hem su hem enerji israfıdır. Bu israfı önlemek için yapılan uygulama enerji tasarrufu iken, aynı miktar suyu kaynatmak için daha az enerji harcayan bir ısıtıcının kullanılması enerji verimliliğidir.
Elektrikli ev aletleri düzgün kullanılabilirse yüksek oranda enerji tasarrufu sağlanabilir.
Buzdolaplarımızı sobalardan veya kalorifer peteklerinden uzak tutmalıyız. Arkasında yeterince boşluk bırakmalıyız. Kapısını gereksiz yere açık tutmamalıyız. Aşırı doldurmamalıyız. Buzdolabı alırken enerji performansı en yüksek olan A hatta A+++ sınıfı olanı tercih etmeliyiz. Evler de kullanılan elektrikli ev aletleri istenilen hizmet ve konfor seviyesini düşürmeden daha az enerji ile kullanılabilir. Verimli ev aletlerini kullanarak elektrik faturalarında azalma sağlanabilir. Verimli cihazların fiyatları benzer modellerinden pahalı olabilir. Buzdolabı, çamaşır makinesi, ütü, ocak, fırın ve saç kurutma makinesi gibi verimli cihazları satın alırken ödenen fiyat farkı daha sonra elektrik faturalarındaki düşüş ile kullanıcıya geri dönmektedir.
Televizyon VCD veya uydu alıcı gibi uykuda bekleme (kumandadan kapanma) özelliği bulunan cihazların fişi çekilmelidir. Elektronik cihazlar kumandadan kapatılsa da normal miktarın %5 i kadar elektrik enerjisi harcar. Bilgisayarlar hiç bir işlem yapılmadığı “bekleme” konumunda da 27 Watt gibi oldukça yüksek sayılabilecek bir miktarda elektrik tüketirler.
Dolayısıyla, bilgisayarın hiç elektrik tüketmediğinden emin olmak için fişini prizden çekmeliyiz.
Devam edecek
